Kako nastaju ožiljci od operacija?
Ožiljci od operacija zaostaju na mestima gde je došlo do linearnog prekida kontinuiteta cele debljine kože tokom hirurških intervencija. Hirurške rane se ušivaju i time se ivice rane primiču kako bi lakše zarasle.
Koža se može regenerisati bez ožiljka u slučajevima kada trauma izaziva samo površno oštećenje kože. Međutim, kada je oštećenje duboko, gube se regenerativne stem ćelije, a prostor između primaknutih ivica rane popunjava granulaciono tkivo. To je posebna vrsta tkiva koja se formira dejstvom zapaljenskih medijatora. Uloga granulacionog tkiva je da defekt nastao rezom zameni ožiljkom kako bi se povratio integritet kože. Granulaciono tkivo prolazi kroz faze sazrevanja tokom narednih 18 meseci. U početku je ožiljak crven i većih dimenzija, a kako vreme prolazi boja se menja preko ljubičaste do bele. Staranjem ožiljka njegove dimenzije se smanjuju usled kontrakcije vezivnih vlakana.
Ožiljak je iznad ravni kože usled preteranog deponovanja vezivnog tkiva u okviru ivica prethodno prisutne rane i takav ožiljak se naziva hipertrofičnim. U retkim slučajevima, kod genetski predisponiranih pacijenata, granulaciono tkivo infiltrira i delove kože van ivica rane pa se tako formira mnogo veći ožiljak koji se širi u prethodno neoštećeno tkivo. Takav tip ožiljak se naziva keloid. Uklanjanje keloida je ozbiljan terapijski izazov. Obično se keloidi formiraju na hirurškim rezovima u regiji grudi, lica i ušnih resica.
Koji faktori utiču na formiranje ožiljaka od operacije?
Faktori koji utiču na formiranje ožiljka su pušenje, gojaznost, starost, genetika kao i sama tehnika ušivanja. Od vrsta i načina na koji su postavljeni hirurški šavovi jako zavisi krajnji izgled ožiljka. Intradermalni šavovi daju najmanje vidljive ožiljke dok pojedinačni mogu napraviti nove ožiljke koji su poprečni na uzdužnu osu prvobitnog reza. Ti poprečni ožiljci zaostaju na mestima gde su plasirani pojednični šavovi koji su previše pritegnuti ili su kasno uklonjeni pa je došlo do oštećenja kože ispod njih. Ožiljci su estetski nedostatak koji može umanjiti samopouzdanje i kvalitet života. Pacijenti obično žele da uklone ožiljke na vidljivim mestima jer privlače pažnju i pitanja okoline. Mogu postati izvor trajnog opterećenja, naročito nakon estetskih zahvata kada pacijenti očekuju savršene rezultate. Pacijenti najčešće dolaze radi uklanajnja sledećih ožiljaka od operacija:
- ožiljak posle operacije štitne žlezde
- ožiljak posle carskog reza
- ožiljak nakon skidanja mladeža
- ožiljak posle epiziotomije
- ožiljak nakon obrezivanja
- ožiljak nakon operacija grudi
U slučaju pojave ožiljaka nakon obrezivanja ili epiziotomije mogu postojati i funkcionalne smetnje, a ne samo estetski nedostatak. Ožiljci na genitalijama mogu izazivati bol tokom seksulanih odnosa što značajno utiče na sferu partnerskih odnosa. Laser je jedina efikasna metoda za uklanjanje ožiljaka. Prema brojnim studijama, jedino ablativni Pixel CO2 laser može uspešno ukloniti ožiljke od operacija. U nekim slučajevima je pre laserskog tretmana neophodna i hirurška korekcija ožiljka. To znači da se deo ožiljka iseca kako bi se njegova površina smanjila i tako poboljšalo dejstvo lasera.
