Bolesti štitne žlezde mogu biti urođene ili stečene i češće su među ženskom nego među muškom populacijom. Štitna žlezda je žlezda u obliku leptira koja se nalazi u dnu vrata.
Štitna žlezda luči hormone tironin (T3) i tiroksin (T4), čiju kontrolu vrši tireo-stimulišući hormon (TSH) koji stimuliše i reguliše proizvodnju T3 i T4 hormona. Ovi hormoni pomažu u regulisanju različitih telesnih funkcija, uključujući i brzinu otkucaja srca. Najčešća oboljenja štitne žlezde su: smanjena funkcija štitne žlezde, ili pojačano lučenje tireoidnih hormona. Najteže stanje štitne žlezde je karcinom.
Lekari u svrhu dijagnostikovanja funkcije štitne žlezde obavljaju laboratorijske analize kako bi pomogli u otkrivanju različitih bolesti, ali i stanja koje izazivaju poremećeni rada štitne žlezde. Pored pregleda i ultrazvuka štitne žlezde, neophodno je obaviti i laboratorijska ispitivanja. Laboratorijske analize hormona koje se odnose na rad štitne žlezde su:
- TSH (Thyroid-stimulating hormone)
- anti TPO
- anti Tg antitela
Najčešća stanja i oboljenja štitne žlezde jesu:
Hipotireoza
Hipotireoza je stanje smanjenje funkcije štitaste žlezde koje nastaje usled nedovoljnog lučenja hormona štitne žlezde. Ovo stanje se karakteriše usporenim radom srca, pospanošću, umorom, usporenošću, dobijanjem na telesnoj težini, povećanjem kocentracije masnoće u krvi, malokrvnošću, opstipacijom (zatvorom), te pojavom otoka lica i tela.
U težem slučaju može doći do oštećenja srčanog mišića i mentalnih poremećaja. Prilikom dijagnostikovanja hipotireoze, pre svega neophodno je obaviti ultrazvučni pregled štitaste žlezde. Nakon ovog pregleda, nastupaju druge dijagnostičke i laboratorijske analize, pa se time uspostavlja precizna i efikasna terapija.
Hipertireoza
Hipertireoza je bolest koja nastaje usled pojačanog lučenja tireoidnih hormona. Ustanovilo se da pacijenti koji imaju ovaj problem gube na težini, uprkos pojačanom apetitu i unosu hrane. Stalno im je vrućina, pojačano se znoje, srce im lupa, nervozni su i hiperaktivni, razdražljivi, imaju isprekidan san. Kod žena se usled poremećaja rada štitne žlezde neretko može javiti i poremećaj menstrualnog ciklusa.
Da bi se uspostavila pravilna terapija, neophodno je prvo pronaći uzrok hipertireoze. Ultrazvučni pregled štitaste žlezde je dijagnostička procedura koja prethodi svim ostalim pregledima, nakon čega se dijagnostika nastavlja laboratorijskim ispitivanjem u cilju što adekvatnijeg lečenja.
Karcinom štitne žlezde
Karcinom štitne žlezde predstavlja najteže oboljenje koje se može javiti kada su u pitanju bolesti štitne žlezde. Karcinom se javlja u ćelijama štitaste žlezde. Najčešće karcinom u početnoj fazi ne izaziva nikakve primetne simptome. Ipak, kako raste i širi se, karcinom, može izazvati bol i otok na vratu i poteškoće prilikom gutanja.
Postoji nekoliko vrsta karcinoma štitaste žlezde. Neki rastu vrlo sporo, a drugi veoma brzo i mogu biti vrlo agresivni. Neophodno je napometnuti da je većinu slučajeva karcinoma štitne žlezde moguće izlečiti i to najčešće operativnom metodom. U pojedinim situacijama kod manjih karcinoma, moguće je odstraniti ih, mada se sve češće pristupa potpunom uklanjanju štitne žlezde, kao najsigurnijim vidom lečenja. U tim slučajevima hormonska terapija medikamentima zamenjuje rad štitne žlezde.
Hašimoto (Hashimoto)
Hašimotova bolest je stanje u kojem imunološki sistem napada štitnu žlezdu.
Upala usled Hashimoto-ove bolesti, poznate i kao hronični limfocitni tiroiditis, često dovodi do slabljenja štitne žlezde (hipotireoze). Hashimoto-ova bolest je najčešći uzrok hipotiroidizma. Prvenstveno pogađa žene srednjih godina, ali se može javiti i kod muškaraca i žena bilo koje starosne dobi, pa čak i kod dece. Lečenje Hasimotove bolesti zamenom tiroidnih hormona obično je jednostavno i efikasno.
