Benigna hiperplazija prostate (BPH) je naziv koji se koristi za stanje usled povećanja dela prostate. U pitanju prekomerni rast ćelija prostate. Ovo stanje se javlja kod starijih muškaraca (od 50. godina). Povećana prostata može izazvati neugodne urinarne simptome, poput blokiranja protoka urina iz bešike. Takođe može izazvati probleme sa bešikom, urinarnim traktom ili bubrezima.
Postoji nekoliko efikasnih tretmana za povećanje prostate, uključujući terapiju lekovima, minimalno invazivne terapije i operacije. Kako bi se odredio najefikasniji tretman neophodno je obaviti urološki pregled kako bi doktor razmotrio simptome, veličinu prostate i druga zdravstvena stanja koja mogu biti povezana sa ovim problemom.
Koji su najčešći simptomi benigne hiperplazije?
Ozbiljnost simptoma kod pacijenata koji imaju povećanje prostate varira, a simptomi se postepeno pogoršavaju tokom vremena. Uobičajeni znaci i simptomi BPH uključuju:
- Čestu i hitnu potrebu za mokrenjem
- Povećanu učestalost mokrenja noću
- Teškoće sa započinjanjem mokrenja
- Slab ili isprekidani mlaz urina
- Nemogućnost potpunog pražnjenja bešike
Manje uobičajeni znaci i simptomi uključuju:
- Infekciju urinarnog trakta
- Nemogućnost mokrenja
- Prisustvo krvi u urinu
Veličina prostate ne mora nužno odrediti težinu simptoma. Neki pacijenti sa minimalnoo uvećanom prostatama mogu imati značajne simptome, dok drug sa izrazito povećanom prostatom mogu imati manje urinarne simptome.
Kod nekih muškaraca simptomi se na kraju stabilizuju i vremenom se mogu i poboljšati.
Koji su drugi mogući uzroci urinarnih simptoma?
Uslovi koji mogu dovesti do simptoma sličnih onima izazvanim povećanjem prostate uključuju:
- Infekciju urinarnog trakta
- Zapaljenje prostate (prostatitis)
- Sužavanje uretre
- Ožiljke na vratu bešike kao rezultat prethodne operacije
- Pojava kamena u bešici ili bubrezima
- Problemi sa nervima koji kontrolišu bešiku
- Rak prostate ili bešike
Kada je neophodno obratiti se lekaru?
Kada pacijent primeti urinarne probleme, neophodno je da se obrati lekaru specijalisti urologije. Čak i onda kada urinarni simptomi ne stvaraju smetnje, važno je identifikovati ili isključiti bilo koji osnovni uzrok. Netretirani urinarni problemi mogu dovesti do začepljenja urinarnog trakta.
Prvi i najvažniji momenat koji ukazuje na to da je neophodno obaviti pregled jeste onda kada pacijent primeti poteškoće prilikom uriniranja, i to pre svega onda kada nije u mogućnosti da izbaci urin.
Koji su najčešći uzroci BHP-a?
Prostatna žlezda se nalazi ispod bešike. Uretra, cev koja transportuje urin iz bešike do penisa prolazi kroz središte prostate. Kada se prostata poveća, dolazi do blokiranja protoka urina.
Kod većine muškaraca prostata raste tokom celog života. Kod mnogih muškaraca ovaj kontinuirani rast uvećava prostatu toliko da njena veličina izaziva urinarne smetnje i uznačajnoj meri blokira protok urina.
Nije potpuno jasno šta uzrokuje povećanje prostate. Pretpostavlja se da bi razlog toga mogao biti hormonski disbalans do kojeg dolazi kod starijih muškaraca.
Koji su faktori rizika za pojavu BPH?
Faktori rizika za povećanje prostate uključuju:
- Starenje – povećanje prostate retko uzrokuje znakove i simptome kod muškaraca mlađih od 40 godina. Otprilike trećina muškaraca ima umerene do teške simptome do 60. godine, a oko polovina do 80. godine.
- Porodična istorija – kod pacijenata koji imaju krvnog srodnik (oca ili brata), koji su imali ili koji imaju problem sa prostatom, postoji veća verovatnoća od oboljevanja BPH.
- Dijabetes i bolesti srca – studije pokazuju da dijabetes i bolesti srca i upotreba beta blokatora, mogu povećati rizik od BPH.
- Način života. Gojaznost povećava rizik od BPH, dok vežbanje može smanjiti rizik.
Koje su moguće komplikacije?
Komplikacije povećane prostate mogu uključivati:
- Iznenadnu nemogućnost mokrenja (zadržavanje urina). Nekim pacijentima neophodno je plasiranje katetera. Nekim pacijentima sa BPH potrebna je operacija radi ublažavanja zadržavanja urina.
- Infekciju urinarnog trakta. Nemogućnost potpunog pražnjenja bešike može povećati rizik od infekcije urinarnog trakta.
- Pojavu kamena u bešici. Ova pojava najčešće je uzrokovana nemogućnošću potpunog pražnjenja bešike. Kamenje u bešici može izazvati infekciju, iritaciju bešike, krv u urinu i ometanje protoka urina.
- Oštećenje bešike. Bešika koja se ne prazni potpuno može vremenom oslabiti. Kao rezultat toga, mišićni zid bešike više se ne kontrahuje pravilno, što otežava potpuno pražnjenje bešike.
- Oštećenje bubrega. Pritisak na bešiku zbog zadržavanja mokraće može direktno oštetiti bubrege ili izazvati širenje infekcije bešike ka infekciji bubrega.
Kod većine pacijenata sa uvećanom prostatom ne razvijaju se ove komplikacije. Međutim, akutno zadržavanje urina i oštećenje bubrega mogu biti ozbiljne pretnje po zdravlje.
Upravo zbog mogućih ozbiljnijih komplikacija predlaže se obavljanje redovnih uroloških preventivnih pregleda minimalno jednom godišnje kod muškaraca iznad 40 godina, a kod muškaraca iznad 50 godina i do dva puta godišnje.
