Hematologija se bavi i poremećajima hemostaznog sistema tj. pojačanom sklonošću krvarenjima. Hemostaza se oslikava i zaustavljanjem protoka krvi kroz krvne sudove ili organe u telu.
Hemostaza je prestanak krvarenja, bilo da je u pitanju prestanak usled privremenog zatvaranja zidova krvnih sudova (primarna hemostaza) ili usled opstrukcije ili koagulacije (sekundarna faza). U tercijarnoj hemostazi dolazi do aktivacije fibrinoliznog sistema koji nakon zaustavljanja krvarenja razgrađuje tromb i omogućava ponovni protok krvi kroz krvni sud.
Poremećaj hemostaze se ispoljava na različite načine. U nekimm slučajevima dolazi do smanjenja funkcionalnosti hemostaze (usled čega se javlja pojačano krvarenje stručno nazvano hemoragijski sindrom), ili pak do povećanja hemostaze (usled čega se javljaju javljaju se tromboze).
Hemoragijski sindrom
Hemoragijski sindromi se ogleda u obimnim i dugim krvarenjima u koži, tkivima i unutrašnjim organima. Uzrok poremećenog krvarenja može biti nasledan ili stečen tokom života najčešće usled duže konzumacije određenih medikamenata. Konkretan uzrok najčešće je smanjen broj ili poremećaj funkcije trombocita.
Put ka otkrivanju pojave hemoragijskog sindroma najčešće se započinje razgovorom lekara i pacijenta. Lekar tom prilikom postavlja različita pitanja u vezi sa spontanim krvarenjem (krvarenje koje nije uzrokovano povredom). Potrebno je obratiti pažnju i na eventualnu pojavu krvi u stolici i urinu, kao i na krvarenje iz kože, sluzokože i mišića. Kod žena najčešći pokazatelj može biti pojačano krvarenje tokom menstrualnog ciklusa.
Osim samog pregleda i razgovora sa lekarom subspecijalistom hematologije u svrhu dijagnostikovanja biće neophodno obaviti određene laboratorijske analize.
Objektvnim pregledom lekar će ustanoviti lokalizaciju krvarenja ali i prisustvo znakova drugih bolesti koje mogu dovesti do hemoragijskog sindroma (ciroza jetre, infekcije…), a nakon rezultata laboratorijskih analiza, eventualne sumnje biće otklonjene.
Stečeni poremećaji hemostaze uzrokovani lekovima
Mnogi lekovi koji su u svakodnevnoj upotrebi mogu dovesti do pojačanog krvarenja. Najveći deo njih se koristi kod bolesnika sa povećanom sklonošću ka zgrušavanju krvi (aritmije) i onima koji su imali različite tromboze (akutni infarkt mikarda, ishemisjki šlog, embolija pluća, tromboza dubokih vena…) Veliki broj lekova za bolove (analgetika) povećava sklonost ka krvarenju.
Antiagregacioni lekovi – asprin (Andol, Midol…), Clopidogrel, Ticlopdin, jesu lekovi koji dovode do smanjene funkcije trombocita, a koriste se u lečenju kardiovaskularnih bolesti. Lekovi protiv bolova, poput Brufena, Ibuprofena i Diklofena stvaraju antiagregaciono dejstvo. Sa druge strane, postoje analgetici koji ne blokiraju funkciju trombocita (Paracetamol, Analgin, Nimulid i Trodon). Uzrok krvarenja najčešće je višestruka kombinacija različitih faktora – starost, smanjena funkcija bubrega pojačana upotrebom antiagregacionih lekova.
Antikoagulantni lekovi, poput heparina, koriste se u prevenciji i lečenju tromboza u venskom sistemu. U slučaju predoziranja ali i nedakvatnog kombinovanja sa antiagregacionim lekovima mogu biti uzrok kravrenja.
